Horsepower viết tắt là hp, dịch ra tiếng Việt là mã lực (hay sức ngựa) là một đơn vị đo lường mà chúng ta thấy hay dùng để biểu thị sức mạnh của xe hơi, xe tải, tàu thủy, v.v…
Ông James Watt (1736-1819), người được lấy tên để đặt cho đơn vị công suất điện (watt = W) cũng là người đầu tiên sử dụng đơn vị hp. Trong một chuyến đi công tác trên chiếc xe chạy bằng đầu máy hơi nước của mình, ông đã cho ra định nghĩa một con ngựa có thể kéo 1 lực 150.000 Newton (15 tấn!) với vận tốc 30cm/phút.
Cũng xin được nhắc lại là để tôn vinh những thành quả ông đã đóng góp cho việc phát triển động cơ hơi nước, vào năm 1889 Hội Đồng Khoa Học Tối Cao của Chính phủ Anh đã chính thức lấy tên Watt để đặt cho đơn vị đo công suất điện. (1W = 1J/s)
Tuy nhiên, chúng ta cũng thường thấy có rất nhiều cách viết thể hiện loại công suất này, vậy hãy cùng tìm hiểu xem sao.
Theo định nghĩa thông dụng nhất thì 1 mã lực sẽ bằng con số chính xác là:
1 hp = 745.69987158227022 W
RAC horsepower
Ðây là đơn vị được dùng trong Câu lạc bộ Ôtô Hoàng Gia Anh Quốc (The Royal Automobile Club in Britain). Có rất nhiều xe hơi được định danh công suất theo kiểu như “40/50hp”, trong đó con số đứng trước là RAC hp, còn số sau mới là công suất hp thực.
RAC hp không có tỷ lệ tương quan theo hệ thống đo lường thông thường. Thay vào đó, nó xuất phát từ kích thước của động cơ và những giả định thiết lập về hiệu suất động cơ. Khi được đưa ra lúc ban đầu, nó đã gây ra nhiều lúng túng trong việc xác định công suất thực của máy. Và rồi càng ngày các đầu máy càng được cải tiến về hiệu suất cho nên nó không còn được coi là một đơn vị đo lường hữu dụng, nhưng lại được dùng để phân loại trong việc đánh thuế. Biểu giá thuế dựa trên mã lực “tax hp” là hệ thống thuế áp dụng cho xe hơi vào buổi ban đầu tại một số nước châu Âu, như Anh và Pháp.
Thuế mã lực “tax hp” về đơn thuần chỉ dựa trên các công thức số học của kích cỡ xy-lanh.
Theo hệ thống của Anh thì RAC hp chỉ được tính dựa trên tiết diện tổng cộng của các Piston trong động cơ. Do đó, nhằm mục đích thu nhỏ kích thước động cơ để giảm mức thuế mã lực, các chiếc xe điển hình của Anh đã có động cơ với hành trình dài và đường kính xylanh nhỏ lại để cho cân bằng về dung tích. Thiết kế kiểu này đã tồn tại một thời gian dài cho đến khi luật thuế mã lực bị hủy bỏ.
RAC h.p. = {D^2 * n}/2.5
D: đường kính xylanh tính theo đơn vị inch
n: số lượng xylanh
